Do là dân tộc ít người lại sống giao thoa lâu đời với dân tộc Thái nên nhiều nét sinh hoạt của dân tộc Xinh Mun bị ảnh hưởng bởi văn hóa Thái. Trong cuộc sống thường ngày người Xinh Mun sử dụng cả tiếng dân tộc mình và tiếng Thái, chủ yếu sử dụng ngôn ngữ Thái và hát theo làn điệu Khắp Thái.
Hiện số người biết chữ viết dân tộc Xinh Mun rất ít và chủ yếu là người già. Trang phục truyền thống giờ chỉ còn trong ký ức của những người cao tuổi. Cả cộng đồng người Xinh Mun ở Chiềng Sơ không có một bộ trang phục truyền thống cũng không còn ai làm trang phục dân tộc.
Từ người già đến người trẻ đều mặc trang phục của người Thái hoặc người Kinh…
Những nét đặc trưng của dân tộc Xinh Mun có thể bạn chưa biết
Ðặc điểm kinh tế
Người Xinh Mun sống chủ yếu bằng nghề làm nương rẫy, trồng lúa nếp và ngô là chính. Có loại nương chọc lỗ tra hạt giống, có nương dùng cuốc và có nương dùng cày để canh tác. Một số nơi có ruộng nước.
Trước kia đồng bào nuôi trâu, dê, lợn… thả rông, nay nhiều bản đã làm chuồng xa nhà cho súc vật. Hái lượm và săn bắn góp phần quan trọng cho đời sống đồng bào. Nghề đan lát khá phát triển, đồ đan đẹp và bền, đồng bào thường đổi đồ đan cho người Thái, người Lào để lấy một phần đồ mặc và đồ sắt.
Người Xinh Mun có tập quán ăn trầu, nhuộm răng đen, uống rượu cần, thích gia vị cay.
Tổ chức cộng đồng
Trước kia người Xinh Mun sống du canh, du cư, nay đồng bào đã sống ổn định và lập những làng đông đúc.
Người Xinh Mun đa số mang họ Lò, họ Vi. Mỗi họ đều có kiêng cữ riêng. Các con theo họ cha. Trong nhà, khi người bố chết, thì con trai cả giữ vai trò quan trọng.
Hôn nhân gia đình
Trong hôn nhân, nhà trai phải đưa tiền cho nhà gái. Sau lễ dạm, lễ hỏi mới đến lễ đi rể, thường sau vài ba năm lúc cô dâu chú rể đã có vài ba con, nhà trai mới tổ chức đón dâu về. Kể từ lễ đi ở rể, đôi vợ chồng phải đổi tên riêng của mình, lấy chung một tên khác do cậu, bố mẹ vợ hay thầy cúng đặt cho.
Phụ nữ Xinh Mun thường đẻ tại nhà. Khi con gần đầy tháng, cha mẹ nhờ thầy cúng đặt tên.
Tục lệ ma chay
Khi có người chết, người nhà bắn súng báo tin cho dân làng biết. Ðồng bào không có tục cải táng, tảo mộ…
Nhà cửa
Ðồng bào ở nhà sàn, mái hình mai rùa, có hai thang lên xuống ở hai đầu hồi.
Xem thêm: Tổng hợp những phong tục văn hóa dân tộc Hà Nhì
Trang phục
Không có cá tính dân tộc mà chịu ảnh hưởng trang phục Thái đen (giống người Kháng).
